خبرنگاران دولت، مردم، اینستاگرام - وبلاگ نیازمندی

به گزارش وبلاگ نیازمندی، تهران- خبرنگاران- علی ربیعی دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس جمهوری و سخنگوی دولت در یادداشتی در اینستاگرام با تاکید براینکه فضای مجازی را نمی توان با نوع خاصی از نگرش و سیاست گذاری فرهنگی آنالیز کرد، نوشت: بی تردید فضای مجازی، در آینده بخش اعظمی از اقتصاد جوامع را تشکیل خواهد داد.

به گزارش بامداد دوشنبه وبلاگ نیازمندی، ربیعی در این یادداشت خود اضافه نمود: به نظرم احضار آقای جهرمی فقط یک اتفاق ساده اداری یا قضایی نیست. این احضار به شیوه های سیاست گذاری در فرهنگ و جامعه، نوع نگاه به شیوه های اعمال نزاهت فرهنگی و چگونگی حفاظت از دینداری، تفاوت روینمودها در سیاست گذاری و حکمرانی برمی گردد. این احضار را می توان به نوعی با نگاه جامعه شناختی تبیین کرد.

1- مایلم پیش از بحث در خصوص ریشه های جامعه شناسی این احضار به یک نکته اشاره کنم: دیدگاه ها، نظرات و تصمیمات محمدجواد جهرمی وزیر ارتباطات یک دیدگاه و تصمیم شخصی نبوده بلکه آنچه وی اعلام و اجرا نموده، دیدگاه دولت در این زمینه است. دولت یازدهم و دوازدهم با تحلیل و تبیین شرایط اجتماعی، مالی و آینده نگری نسبت به تحول تکنولوژی، اهتمام خود را بر گسترش تکنولوژی های ارتباطی و زیرساختهای آن بنا نموده و هرگونه محدودیت و فیلتر در بلندمدت غیرممکن و در کوتاه مدت غیرمفید می دانست. بنابراین مواضع و اقدامات وزیر ارتباطات، مبتنی بر تصمیم دولت و رئیس جمهور بوده است.

2- فضای مجازی را نمی توان با نوع خاصی از نگرش و سیاست گذاری فرهنگی آنالیز نمود. بی تردید فضای مجازی، در آینده بخش اعظمی از اقتصاد جوامع را تشکیل خواهد داد. در میان شبکه های اجتماعی، آنالیز ها نشان می دهد فقط اینستاگرام محل کسب وکار گروه عظیمی از مردم شده است. حتی آمارها پیش از شیوع کرونا هم به قدری عظیم هست که تصمیم به تعطیلی اش جنبه های مالی کلان بیابد. آنالیز ها نشان می دهد حدود 400هزار صفحه اینستاگرام ایرانیان دارای بیش از 5هزار دنبال کننده هستند؛ که در این میان 28.8٪ از آن ها صفحات مربوط به فروشگاه ها و کسب وکارها هست. بر اساس این آمار یعنی حداقل 115هزار صفحه اینستاگرام وجود دارد که درآمد خانوارهایی را تامین می نماید. این امر بدین معناست که حتی اگر هر صفحه درآمد 2 نفر یا 2 خانواده را تامین کند؛ یعنی 230هزار خانواده یعنی چیزی حدود 950 هزار نفر ایرانی، در اوضاع بیکاری گسترده امرار معاش خود را وابسته به این شبکه اجتماعی هستند. با توجه به مطالعات تخصصی ام در وزارت کار، معتقدم هرگونه محدودسازی و یا تعطیلی اینستاگرام، کوچ دادن حدود یک میلیون ایرانی به سمت بیکاری و فقر می باشد.

3-علاوه بر مسائل مالی، بخش اعظمی از زندگی روزمره مردم در فضای مجازی شکل می گیرد. نتیجه یک انتها نامه دکتری در رشته مدیریت رسانه دانشگاه آزاد نشان می دهد در میان شبکه های اجتماعی، اینستاگرام از بیشتربن محبوبیت در بین کاربران ایرانی برخوردار است و پس از آن واتس اپ رتبه بعدی را به خود اختصاص داده است- از ارتباطات میان فردی گرفته تا شکل گیری و فعالیت گروههای ثانویه و ارتباطات اداری در این شبکه های اجتماعی صورت می گیرد. کارنمودهای تفریحی، اطلاع رسانی و آموزشی به ابن شبکه ها انتقال یافته است، بنابراین هرگونه سیاست گذاری در این خصوص، بدون توجه به آثار مالی و زندگی اجتماعی، جامعه را با نگرانی روبرو می سازد.

4- از منظری دیگر، در خصوص امکان پذیری محدود کردن فضای مجازی به وسیله استفاده از روشهایی همچون فیلترینگ جای بحث وجود دارد. به یاد دارم در اواخر سال 1392، ظرفیتی در اپراتور رایتل برای برقراری تماس تصویری فراهم شده بود. در آن موقع با یک سوال و دریافت حکمی از مراجع عظام، امکان راه اندازی این ظرفیت توسط رایتل با مشکل روبرو شد که سبب کاهش مزیت رقابتی رایتل در برابر سایر رقبا شد. من، به طور مفصل با آن مرجع گرانقدر صحبت و اشاره کردم هم اکنون این اقدام با نصب دوربین روی کامپیوتر امکان پذیر است اما بهرحال موفقیتی حاصل نشد و به احترام آن نظر، این امکان بلااستفاده ماند. این مساله را مقایسه کنید با مدت زمان کمی بعد از آن که تحولات دنیای تکنولوژی چنان پیش رفت که این تماسها را به امری کاملا عادی مبدل ساخت. در یک شبیه سازی دیگر، نگاه کنید به قانون منع به کارگیری ماهواره که چندین سال ماموران در پشت بامها به دنبال دیش های ماهواره ای بودند و مقایسه کنید با پشت بامهای امروز حتی در دورافتاده ترین روستاها و نیز پشت بامهای همان سیاست گذاران. این یعنی نوعی خاص از سیاست گذاری فرهنگی، نزدیک به تمامی خانوارهای ایران را به افرادی قانون شکن تبدیل نموده است.

5- اساسا ما با نوعی نگرش در سیاست گذاری فرهنگی و اجتماعی روبرو هستیم -که این نوع نگرش تا به امروز نیز به نحوی بر سیاست گذاری ما غلبه داشته و سایه افکنده است- که راه پیشگیری از تغییر و تحولات فرهنگی با بار منفی و یا مغایر با ارزشهای رسمی، با محدودسازی و مسدودسازی و عدم سهولت در دسترسی، امکان پذیر است. در صورتیکه به دلایل ذکر شده در بند سوم، تنها خاصیت آن صرفا گسترش بازارهای غیرقانونی فروش فیلترشکن خواهد بود و سیاست گذاران را از روش بنیادین تقویت فراوری محتوا و جذب مخاطب با محتواهای جالب توجه دور می نماید. در صورتی که بنا بر مقابله با فراوریات نگران کننده داریم، راه منحصر به فرد، فراوری محتوا برای مخاطببن متنوع، گسترش بخش خصوصی و کنار گذاشتن تنگ نظری و برداشته شدن انحصار در فراوریات فرهنگی است. نگاه کنید امروز از رسانه ملی تا رسانه های خبری تا شرکت.های عظیم فراوری فیلم، بسیار محدود در اختیار بخش خصوصی و ظرفیتهای نهفته در آن است. بنابراین ادامه تفکر محدودسازی در میان مدت، جامعه را با فقر فراوریات فرهنگی روبرو ساخته و خود عاملی بر گرایش مصرف کنندگان به سمت فراوریاتی است که آنان با فلسفه مقابله با آن دست به کار شده اند.

6- یکی از نگرانی هایی که باعث بروز این نوع تصمیمات می گردد بردن عرصه های فرهنگی و اجتماعی به عرصه های سیاسی و امنیتی است. امنیت زدایی و سیاست زدایی از این ساحت ها موجب رشد و توسعه فراوریات قابل قبول در این حوزه ها خواهد شد. بخشی از نگرانی ها، تغییرات طبیعی ارزشی در سطح جهانی است که سیاست گذاری های سلبی، راه چاره نامناسب و تشدیدکننده خواهد بود.

7- بهرحال مواضع، تصمیمات و اقدامات محمدجواد جهرمی، وزیر ارتباطات مبتنی بر یک درک و سباست گذاری صحیح از سوی دولت و رئیس جمهور بوده است. امیدواریم با حفظ وظایف هر قوا و همچنین تعاملات بین قوه ای، این گونه مسایل مورد پیگیری قرار گیرند.