تاریخ واقعی جن گیری؛ آنچه در فیلم ها نمی بینیم - وبلاگ نیازمندی

به گزارش وبلاگ نیازمندی، جن گیری یک فعالیت واقعی و تصویب شده در کلیسای کاتولیک است که هنوز هم به شکلی تقریبا مشابه با گذشته انجام می گردد. (تصویر بالا یک دختر کلمبیایی را در میانۀ مراسم جن گیری در یک کلیسای خانگی نشان می دهد).

وبلاگ نیازمندی |مرنام جن گیری یکی از مضامین مورد علاقه برای دست اندرکاران صنعت سینما است و به همین دلیل شاید خیلی سخت بتوان در این مورد تخیل را از واقعیت جدا کرد. اما به هر حال ایدۀ بیرون راندن شیطان از وجود افراد ریشه هایی بسیار قدیمی دارد.

به گزارش وبلاگ نیازمندی ؛ برای بیشتر افراد شاید اصطلاح جن گیری تصویر کشیش های کاتولیک را به فکر بیاورد، با شمع هایی که اطرافشان روشن نموده اند و در پس زمینۀ صدای باد به شیاطین دستور می دهند که از بدن فرد تسخیرشده خارج شوند. این تصویری است که فیلم های هالیوودی مثل جن گیر (1973) آن را برای ما جا انداخته اند. اما آیا این تصویر دقیق است؟

(تصویر پدر گابریل آمورث که خاطرات جن گیری او در فیلم جن گیر پاپ با بازی راسل کرو به تصویر کشیده شده)

حقیقت این است که جن گیری واقعا در غرب وجود دارد و آنچه که در طول چنین مرنامی اتفاق می افتد خیلی هم از تصویری که در فیلم ها می بینیم فاصله ندارد. مثلا فیلم جن گیر پاپ که در همین سال 2023 اکران شده، بر اساس خاطرات واقعی یک کشیش کاتولیک به نام گابریل آمورث ساخته شده و البته به این خاطرات جنبه ای بسیار تخیلی و سینمایی هم اضافه شده است.

سینما با تاکید بر جنبه های ترسناک جن گیری معاصر، یک چیز را از دید ما پنهان می نماید و آن فهم دقیقی از چگونگی به وجود آمدن جن گیری به عنوان یک فعالیت واقعی است.

ریشه های تاریخی جن گیری

معمولا ما تحت تاثیر سینما جن گیری را فقط آنگونه که از طریق کلیسای کاتولیک انجام می گردد می شناسیم، اما در قلب هر مرنام جن گیری نبردی قدیمی علیه شیطان نهفته است که منحصر به کلیسا و مسیحیت نیست. تعریف شیطان یا شر بسیار انعطاف پذیر است و بسته به نظام باور ها و زمینه های فرهنگی می تواند متفاوت باشد.

در نتیجه، شر می تواند شکل یک روح شیطانی را داشته باشد یا یک ناپاکی معنوی و یا صرفا یک وسوسۀ ساده؛ بنابراین جن گیری به عنوان سلاحی علیه شر باید کارش بیرون راندن ارواح خبیث، پاک کردن روح و یا محافظت از آن در برابر وسوسه ها و هرگونه نیروی اهریمنی باشد.

در هزارۀ اول قبل از میلاد در بین النهرین کسانی که مناسک جادویی را انجام می دادند به عنوان آسیپو شناخته می شدند. کار آن ها شکست دادن و راندن شیاطینی بود که موجب بیماری یا بی نظمی می شدند. آن ها درمانگرانی معنوی بودند که با استفاده از طلسم ها و مناسک و آیین های مختلف در هنگام ضرورت به یاری فرد یا جامعه می آمدند.

کلمۀ یونانی دایمون که کلمۀ مدرن دیمن یا اهریمن از آن گرفته شده است، به موجوداتی روحانی و فراطبیعی اشاره داشت. دایمون ها در یونان باستان می توانستند خوب یا بد باشند و دایمون های شرور می بایست با مرنام جن گیری دفع شوند.

تاریخ نگار قرن اول میلادی به نام ژوزفوس داستان شخصی به نام العاذر را نقل می نماید؛ مردی که شیاطینی را که در وجود دیگران رسوخ نموده بودند از سوراخ بینی آن ها بیرون می کشید. ژوزفوس یهودی بود و در سنت یهودی موضوع جن گیری سابقه ای طولانی دارد که با بعضی مضامین موجود در کتاب مقدس نیز بی ارتباط نیست.

(لوح برنزی مربوط به بین النهرین باستان که تصویری از یک مرنام جن گیری را نشان می دهد)

با ظهور مسیحیت و توسعه آن در طول سه قرن نخست بعد از میلاد، مضامین ریشه دار مربوط به جن گیری تقویت شدند. جن گیری از طریق ای برای متحد ساختن مومنان مسیحی و توجیه باور های آن ها در زمان شکنجه و آزار رومیان تبدیل شده بود. مسیحیان باور های مشرکان را شیطانی می دانستند و بنابراین از نظر آن ها اعتقادات مشرکانه چیزی بود که نیازمند جن گیری به حساب می آمد.

نفی و انکار شرک به عنوان یک اعتقاد شیطانی، لازمه ای برای گرویدن به مسیحیت بود. به همین جهت اگر کسی دوباره تحت تاثیر اعتقادات مشرکانه قرار می گرفت، این به معنای تسخیر شدنش از طریق نیرو های شیطانی بود. در این چارچوب، جن گیری از طریق ای برای حفظ و تقویت ایمان مسیحی و جامعۀ مسیحیان تبدیل شده بود.

در قرن چهارم پس از میلاد جن گیری استفادۀ گسترده ای در بین مسیحیان پیدا نموده بود. کسانی که می خواستند غسل تعمید بگیرند و به کیش مسیحیت دربیایند باید قبل از آن مدتی به صورت روزانه جن گیری می شدند. در روز غسل تعمید یک کشیش به صورت رسمی تاثیرات شیطان را با دمیدن از افراد بیرون می راند که این کار را بیرون کردن با فوت (exsufflation) می نامیدند. در لحظات قبل از تعمید، روی سر فرد روغن می مالیدند؛ روغنی که خودش قبلا مورد جن گیری قرار گرفته بود.

اما غیر از مرنام تعمید نیز کشیشان با گذاشتن دستشان بر روی بدن فرد تسخیر شده از آن ها جن گیری می کردند. آن ها به شیاطین دستور می دادند که از بدن فرد بیرون بیایند. در اواخر دوران باستان و اوایل قرون وسطی مسیحیان خودشان نیز می توانستند از خودشان جن گیری نمایند؛ آن ها این کار را یا با وساطت یک کشیش و یا رفتن به مکانی مقدس و توسل به مقدسات انجام می دادند.

قرون وسطی تا امروز

اما در دوران اوج قرون وسطی یعنی در قرن 12 میلادی جن گیری دچار تحولات مهمی شد. این به خاطر ظهور فرقه هایی بود که کلیسا آن ها را بدعت گذار می دانست. فرقه هایی مثل کاتار ها به نوعی ثنویت میان خیر و شر قائل بودند و این برای کلیسای رومی غیرقابل تحمل بود. به همین جهت بود که جن گیری به عنوان مکانیسمی برای دور کردن افراد از باور های بدعت میز دوباره رونق پیدا کرد.

(نقاشی قرن سیزدهمی که مرنام جن گیری در ایتالیای قرون وسطی را نشان می دهد)

الهیدانان برجسته ای مثل توماس آکوئیناس با پرداختن به موضوعی نظیر شیطان شناسی (demonology) به روشن شدن مبانی و اهداف جن گیری یاری کردند. اولین کتاب جن گیری در سال 1400 میلادی منتشر شد؛ یعنی زمانی که کلیسای کاتولیک در شروع دوره ای بسیار بحرانی قرار داشت. نهضت اصلاحات پروتستانی باعث ایجاد شکاف در مسیحیت شده بود و این به آن معنا بود که از نظر واتیکان تسخیر شدن از طریق شیطان گسترۀ بسیار بیشتری پیدا نموده بود. در این زمان بود که اولین بار کلیسا به صورت رسمی انجام مرنام جن گیری را تصویب کرد.

در سال 1614 کتابچۀ مناسک رومی (Rituale Romanum) تدوین شد که همۀ آیین ها و مرنامی را که از طریق کشیش اجرا می شوند در خودش داشت؛ جن گیری هم از جملۀ این مناسک بود. دستورالعمل های این کتاب از آن موقع تا نیمۀ نخست قرن بیستم تقریبا دست نخورده باقی ماند.

در سال 1962 میلادی اصلاحاتی از طریق شورای دوم واتیکان در فصل جن گیری این کتاب انجام شد. نسخۀ تازه با وجود شباهت زیاد به نسخۀ قبلی، تاکید بیشتری بر پیوند میان جن گیری و مرنام غسل تعمید دارد. در نتیجه می توان گفت که هنوز هم مرنام جن گیری کلیسا ارتباط محکمی با ریشه های تاریخی اش دارد و از بسیاری جهت دقیقا مانند گذشته است.

منبع: nationalgeographic.com